Hakikatin Anlamı

Açıklama

Hakikatin Anlamı

William James (1842-1910): Pragmatik felsefe okulunun kurucusu olan William James, aynı zamanda bir psikolog ve eğitimciydi. Öğrenimini Avrupa’da Almanca ve Fransızca yaptı. 1869 yılında Harvard Üniversitesi’nden tıp doktoru olarak mezun oldu, ancak doktorlukla uğraşmadı. Daha sonra aynı üniversitede psikoloji dersleri vermeye başladı. Epistemoloji, eğitim, metafizik, psikoloji ve din konularıyla ilgilendi. Ders kitabı olarak yazmaya başladığı Psikolojinin İlkeleri 1890 yılında yayımlandığından beri hem psikoloji hem de felsefe alanının anıtsal eserleri arasında yer aldı. James’in kendi deyimiyle “hakikat sorunuyla doğrudan alakalı” yazılarının hepsini topladığı Hakikatin Anlamı ölümünden bir yıl önce, 1909’da yayımlandı. Hakikatin Anlamı’nda James’in Pragmatizm eserinden önce kaleme aldığı aynı konudaki dokuz makalesiyle, Pragmatizm’e yönelik eleştirilere cevap mahiyetindeki altı yazısı kronolojik sırayla yer almaktadır.

Ferit Burak Aydar: Çevirmen, yazar. İÜ İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden mezun oldu. W. Shakespeare, V. Woolf, J. Joyce, T. Eagleton, F. Jameson, E. Said, H. Bloom, V.İ. Lenin gibi yazarların kitapları başta olmak üzere yayımlanmış doksandan fazla çevirisi vardır. Ayrıca İspanya İç Savaşı’nın İzinde (Agora, 2017), 1917: Devrimin Rapsodisi (İthaki, 2017), Hamlet’in Bağlanan Basireti (Sel, 2020) ve Klasik Okumaları I – Kahramanlar Çağı (Sel, 2021) adlı dört telif kitabı vardır.Önsöz

Önsöz

Pragmatizm kitabımın ana ekseninde, bir fikir (düşünce, inanç, bildirim vb.) ile nesnesi arasında ortaya çıkması mümkün, adına “hakikat” denen ilişkinin bir açıklaması
vardı. Orada diyorum ki, “hakikat belli başlı fikirlerimizin bir özelliğidir. Hakikat, fikirlerimizin gerçeklikle uyuşması, yanlışlık ise uyuşmaması demektir. Pragmatistler de entelektüalistler de bu tanımı ön kabul olarak alırlar. Fikirlerimizin nesnelerini kesin olarak kopyalamadığı durumda, bu nesneyle hangi uyuşmadan bahsedilebilir? … Pragmatizm alışıldık sorusunu sorar. ‘Bir fikrin ya da inancın doğru olduğunu varsayalım, bunun doğru olması insanın mevcut hayatında ne gibi bir somut fark yaratacaktır? Bu inanç doğru olmasa hangi deneyimler farklı olabilirdi? Hakikat nasıl gerçeğe bürünecektir? Kısacası, deneyimsel açıdan hakikatin nakdi değeri nedir?’ Pragmatizm bu soruyu sorduğu anda cevabı görür: Doğru fikirler özümseyebildiğimiz, geçerli kılabildiğimiz, tasdik ve teyit edebildiğimiz fikirlerdir. Yanlış fikirler
içinse bunlar geçerli değildir. Doğru fikirlere sahip olmanın bizim açımızdan pratik farkı budur; dolayısıyla hakikatin anlamı da budur, zira bütün hakikat bu şekilde bilinir.